2ο Συμπόσιο ΠΕΕΠΟΘΕ
«Με τον παλμό του πολιτισμού για ένα ζωντανό σχολείο»
Αθήνα 1-3 Απρίλη 2011
ΣΥΝΘΕΣΗ ΤΩΝ ΘΕΣΕΩΝ / ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΙΔΕΩΝ
Στο πλαίσιο της «Αγοράς Ιδεών», οι σύνεδροι μοιρασμένοι σε ομάδες διαλόγου αντάλλαξαν απόψεις πάνω σε συγκεκριμένους άξονες του θέματος του Συμποσίου και στη συνέχεια παρουσίασαν τα κύρια σημεία της συζήτησης στην Ολομέλεια. Ακολουθεί μια σύνθεση των προβληματισμών και των προτάσεων που κατατέθηκαν με εστίαση (α) στην οριοθέτηση του πολιτισμικού σχολείου, (β) στις συνθήκες και προϋποθέσεις για τη διάχυση του πολιτισμού στο σχολείο και (γ) στη διατύπωση ρεαλιστικών προτάσεων προς αυτή την κατεύθυνση.
Σημειώνεται ότι σε μια Ομάδα διαλόγου συμμετείχαν και μαθητές.
Α. ΠΩΣ ΑΝΤΙΛΑΜΒΑΝΟΜΑΣΤΕ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ
Αναζητώντας μια οριοθέτηση του θέματος οι απόψεις των συνέδρων συνέκλιναν στα εξής:
Ø Σχολείο ανοιχτό σε όλες τις εκφάνσεις του πολιτισμού, οι οποίες καλλιεργούνται, αναπτύσσονται και διατρέχουν όλα τα γνωστικά αντικείμενα του Προγράμματος Σπουδών.
Ø Σχολείο ζωντανό, όπου τα παιδιά μαθαίνουν «την τέχνη να ζουν» γιατί «πολιτισμός δεν είναι μόνον οι τέχνες αλλά η ίδια η ζωή». Κάτω από αυτό το πρίσμα ο πολιτισμός στο σχολείο ορίστηκε ως συνάρτηση της συμπεριφοράς μας, των αξιών μας, του τρόπου έκφρασης των συναισθημάτων μας, της ποιότητας των διαπροσωπικών σχέσεων και της μεταξύ των μελών της εκπαιδευτικής κοινότητας συνεργασίας, του σεβασμού στη διαφορετικότητα, της παροχής ευκαιριών για δημιουργία.
Ø Άξονες πολιτισμικών παρεμβάσεων στο σχολείο εντοπίστηκαν η με κάθε μέσο επικοινωνία και ιδιαίτερα η σχέση με τον «άλλο», η κοινωνική συνείδηση και η καλλιτεχνική έκφραση.
Ø Η έννοια της αισθητικής αγωγής είναι ευρύτερη από τη διδασκαλία των επιμέρους τεχνών. Απώτερη επιδίωξη θα πρέπει να είναι, πέρα από την εξοικείωση με τους κώδικες κάθε τέχνης, η αναζήτηση ευκαιριών για απόλαυση που αντλείται από τις τέχνες και για επικοινωνία μέσα από διαύλους προσωπικής καλλιτεχνικής έκφρασης και δημιουργίας.
Β. ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΕΙΣ – ΣΥΝΘΗΚΕΣ
Επισημάνθηκε η ανάγκη οικονομικής υποστήριξης, κυρίως για θέματα που αφορούν στην υλικοτεχνική υποδομή, την επιμόρφωση και την υποστήριξη, ωστόσο, οι σύνεδροι εστίασαν στον επαναπροσδιορισμό αντιλήψεων και στάσεων τόσο των σχεδιαστών της εκπαιδευτικής πολιτικής όσο και των εκπαιδευτικών, καθώς όλες οι ομάδες συμφώνησαν ότι ακόμη και στο «φτωχό» σχολείο μπορούμε να παράγουμε πολιτισμό, αξιοποιώντας τις υπάρχουσες δυνατότητες, «ανοίγοντας» το σχολείο σε συνεργασίες και αλλάζοντας νοοτροπία. Σε επίπεδο σχολικής κοινότητας το θέμα που συζητήθηκε ευρύτερα σε όλες τις ομάδες αφορούσε τη συνυπευθυνότητα όλων των μελών της. Αναλυτικότερα:
Τι απαιτεί από τους εκπαιδευτικούς ένα παλλόμενο από πολιτισμό σχολείο;
Ø Αλλαγή αντίληψης και στάσης απέναντι στη μάθηση. Αναθεώρηση των παγιωμένων αντιλήψεων, ιδιαίτερα στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, που υποχρεώνουν τον καθηγητή να «εγκλωβίζεται» στην ειδικότητά του. Με μέσα την τέχνη, τον λόγο, τη διαθεματικότητα και διεπιστημονικότητα, την εστίαση στα ενδιαφέροντα των μαθητών, τις εξωδιδακτικές δραστηριότητες μπορούμε να διδάξουμε πολιτισμό.
Ø Ποιότητα διδακτικών και παιδαγωγικών μεθόδων, βιωματική μάθηση.
Ø Δημιουργία πυρήνων πολιτισμού στα σχολεία, από συσπειρώσεις εκπαιδευτικών, μαθητών και γονέων, η δράση των οποίων μπορεί σταδιακά να επηρεάσει τη σχολική κουλτούρα.
Ø Αξιοποίηση των δυνατοτήτων διασύνδεσης κάθε γνωστικού αντικειμένου με θέματα πολιτισμού. Κάθε εκπαιδευτικός να «ανοίγει» το μάθημά του στον πολιτισμό.
Ø Αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας.
Ø Επικοινωνία /συνεργασία μεταξύ συναδέλφων (σχεδιασμός από κοινού διδακτικών ενοτήτων, συνδιδασκαλίες κλπ).
Ø Εξοικείωση με τη χρήση των τεχνών ως εκπαιδευτικού εργαλείου.
Ø Υπέρβαση της νόρμας. Να τολμά ο εκπαιδευτικός στην υλοποίηση ιδεών χωρίς υποταγή σε κλισέ.
Τι απαιτεί από τους μαθητές ένα παλλόμενο από πολιτισμό σχολείο;
Ø Συμμετοχή των μαθητών. Οι μαθητικές κοινότητες να γίνουν κοινότητες πολιτισμού. Με αυτή τη βάση να ξαναγραφεί ο κανονισμός μαθητικών κοινοτήτων. Η «Αγορά Ιδεών» να εφαρμοστεί στα σχολεία.
Ø Δημιουργία κατάλληλου κλίματος ώστε να αναλάβουν οι μαθητές ευθύνες.
Τι απαιτεί από τους γονείς ένα παλλόμενο από πολιτισμό σχολείο;
Ø Συνεργασία με σχολείο. Ενεργός συμμετοχή στη σχολική ζωή.
Ø Συνεισφορά γονέων καλλιτεχνών, επιστημόνων κλπ.
Ως βασικές προϋποθέσεις για όλα αυτά αναδείχθηκαν: η διαμόρφωση κλίματος ενθάρρυνσης στο σχολείο, που θα επιτρέπει τον πειραματισμό και την καινοτομία, η αναθεώρηση του Προγράμματος Σπουδών και η μέριμνα της Πολιτείας για επιμόρφωση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών.
Γ. ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ
Ø Δημιουργία υποχρεωτικής ζώνης πολιτισμού, εντός ωρολογίου προγράμματος, για ευρύτερης θεματολογίας σχέδια εργασίας, ανάλογα με τις επιλογές μαθητών και εκπαιδευτικών (προαιρετικότητα).
Ø Ευελιξία Προγράμματος Σπουδών.
Ø Δυνατότητα σε όλους τους μαθητές να ασχοληθούν με διάφορες μορφές τέχνης (κυρίως στο γυμνάσιο), με αύξηση των ωρών Αισθητικής Αγωγής και στις 2 βαθμίδες.
Ø Εγκάρσια διάχυση θεμάτων πολιτισμού στα γνωστικά αντικείμενα σε συνδυασμό με τη διάθεση συγκεκριμένου χρόνου ανά μάθημα για εκπόνηση διαθεματικών σχεδίων εργασίας.
Ø Δυνατότητα ανάπτυξης συνεργασιών μεταξύ εκπαιδευτικών, σχολείων φορέων και δημιουργίας δικτύων.
Ø Επιμόρφωση των διδασκόντων σε θέματα μεθοδολογίας μέσα από βιωματικές, συμμετοχικές, συνεργατικές διαδικασίες.
Ø Εισαγωγή αντίστοιχων μαθημάτων σε επίπεδο προπτυχιακών σπουδών, με στόχο την κατάρτιση των εκπαιδευτικών όλων των ειδικοτήτων σε θέματα τέχνης και πολιτισμού και την εξοικείωσή τους με τις αντίστοιχες μεθοδολογικές προσεγγίσεις.
Ø Ενίσχυση του ρόλου των Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων, εφόσον έχουν τη δυνατότητα παρουσίασης εναλλακτικών προτάσεων σε θέματα του πολιτισμού, αφού λαμβάνουν τόσο τα μηνύματα από τη βάση όσο και από τις διεθνείς συνθήκες / ρεύματα.
Ø Συστηματική επιμόρφωση των Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων.
Ø Θέσπιση σαφών κριτηρίων αξιολόγησης / επιλογής των Υπευθύνων Πολιτιστικών Θεμάτων (π.χ. συνάφεια μεταπτυχιακής επιμόρφωσης κλπ).
Ø Κίνητρα για την ανάληψη των αντίστοιχων θέσεων.
Ø Συνεργασία υπουργείων (π.χ. Παιδείας – Πολιτισμού).
Ø Διορισμός εκπαιδευτικών ειδικοτήτων σε όλες τις βαθμίδες.
ΒΗΜΑ 2ου ΣΥΜΠΟΣΙΟΥ 